အမ်ိဳးႏွင့္ သီလကို ေစာင့္ေရွာင့္ခြင့္

ေဆာင္းပါး

အမ်ိဳးသီလ ႏွစ္ဌါနစြာ ရခိုင္ျပည္က်လားခါကပင္ ကပ္ပါလားခဗ်ာယ္လို ့ ေျပာေက ရခိုင္သားတိ ဇာေျပာကတ္ဖို ့လဲခ်င့္။ အမ်ိဳးသီလ ႏွစ္ဌါနကို ေစာင့္ထိန္းကတ္ရဖို ့ဆိုျခင္းေရ ရခိုင္တိုင္းျပည္၏ႏိုင္ငံေရးမူ၀ါဒ တစ္ခုျဖစ္ခေရ။ ေအခ်င့္ကို အက်ယ္ခ်ဲ ့ေျပာရဖို ့ဆိုေက အမ်ိဳးသီလ ဆိုစြာ ရခိုင္သားတိမွာ ကိုယ့္တိုင္းျပည္နန္ ့ကိုယ့္လူမ်ိဳးကို ကိုယ္ရုိ ့ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ျခင္းနန္ ့ ႏိုင္ငံၾကီးသားစိတ္ဓါတ္ဟိျခင္းကို ႏိုင္ငံေရးအရေပၚလစီခ်ပနာ ေဖာ္ျပျခင္းပင္ ျဖစ္ေတ။

အမ်ိဳး (အနီေရာင္) ၏ အဓိပၸါယ္က အခ်ဴပ္အခ်ာအာဏာကိုပိုင္ဆိုင္ေရ စည္းမ်ဥ္းခံဘုရင့္ႏိုင္ငံေတာ္ျဖစ္ေတ ကိုယ္ပိုင္ႏိုင္ငံေရးအာဏာဟိေရ လူမ်ိဳးတမ်ိဳးျဖစ္ေတ.. ေဒပိုင္ႏိုင္ငံေရးၾသဇာအာဏာနန္ ့ ကိုယ့္လူမ်ိဳးလုံျခဳံေရးကို
ကိုယ္ရုိ ့ကာကြယ္ႏိုင္ေရ ဆိုစြာကို ေဖာ္ညႊန္းျခင္းပင္ ျဖစ္ေတ။ ရခိုင္သားက ရခိုင္သမကို ယူျခင္းေရ အမ်ိဳးခ်စ္ေတလို ့ ထင္ျမင္ယူဆနိန္ကတ္ျခင္းေရ တပိုင္းတစရာ မွန္ေရ အားလုံးမမွန္ပါ။

No commentsRead more

ရခုိင္ျပည္ၾကီး က်ဆုံးရျခင္း

သမိုင္း

ရခုိင္လူမ်ဳိးရုိ႕ေရ လြန္ခေရႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကပင္ ၿမဳိ႕ျပထီးနန္းတိ တည္ေထာင္ၿပီးေက ကုိယ့္မင္းကုိယ့္ခ်င္းနန္႔ နိန္ထုိင္လာကတ္ေတ

သူတိျဖစ္ကတ္ပါေရ။ရခုိင္ၿမဳိ႕ျပႏုိင္ငံျဖစ္ေရ ဒြါရဝတီ၊ေရွးဦးေဝသာလီ၊ငေခြးသင္ေတာင္ၿမဳိ႕ေတာ္မ်ားစသျဖင့္ ထြန္းကားလာခၿပီးေက

ဘီစီ ၃၃၂၅ ခုႏွစ္မာပထမဦးဆုံးျဖစ္ေရ ရခုိင္ပေဒသရာဇ္ ႏုိင္ငံေတာ္ ဓညဝတီ ႏုိင္ငံကုိသက်သာဂီဝင္ႏြယ္ အာရီယံလူမ်ဳိး မာရယုက

တည္ေထာင္ခပါေရ။ယင္းေနာက္ ေဝသာလီေခတ္၊ေလးၿမဳိ႕ေခတ္၊ေျမာက္ဦးေခတ္ စသျဖင့္ ထြန္းကားခၿပီးေက မင္းဆက္ေပါင္း၂၆၀

ေယာက္ အုပ္ခ်ဳပ္စုိးစံခၿပီး ရွည္လွ်ားေရ သမုိင္းေၾကာင္းကုိ ျဖတ္သန္းလာကတ္ခပါေရ။



ကစၥပနဒီ(ကုလတန္)ျမစ္၏လက္ဝဲဖက္ ကမ္း (၉၉)ၿမဳိ႕၊လက္ယာဖက္ကမ္း(၉၉)ၿမဳိ႕ရုိ႕မာ သားစုိင္ေျမးဆက္ ပေဒသရာဇ္ အုပ္ခ်ုဳပ္ေရးစနစ္နန္႕ နိန္ထုိင္လာကတ္ေရခါ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊
လူမွူေရး၊ဘာသာေရး၊စာပီယုိင္ေက်းမွူ၊အနုပညာအစဟိေရ အားလုံးတိေစာ္ အဖက္ဖက္ကဖြံ႕ျဖဳိးတုိး
တတ္ခေရေစာ္တိကုိ ဇာသူကေလ့ျငင္းခ်က္ထုတ္လုိ႔ရႏုိင္ဖုိ႔ မဟုတ္ထင္ေရ။ ယင္းပုိင္ ဖြံ႕ၿဖဳိးတုိးတတ္
လာေရအတြက္နန္႔ အကြ်န္႔ရုိ႕၏ အဖုိး၊အဖီး၊အဇူ၊အဇာရုိ႕ေစာ္ အသက္၊ေခြ်း၊သြီးတိနန္႔ ရာစုေပါင္း မ်ား
စြာ အားသြန္ခြန္စုိက္ အားမာန္တိအျပည့္နန္႔တည္ေထာင္လာကတ္ေရခါ ေျမာက္ဦးေခတ္မာ အထြက္အ
ထိပ္ကုိေရာက္ပါလတ္ေရ။

No commentsRead more

Hiotorical Periods

သမိုင္း

Period Years Ruler Notes
Dhanyawady - BC 3325 - AD 326
The First Dhanyawady BC 3325-1483 King Marayu
The Second Dhanyawady BC 1483-580 King Kanrazagree
The Third Dhanyawady BC 580-AD 326 King Chandra Suriya Gautama Buddha, Himself, visited Dhanyawady and the Great Image of Mahamuni was cast, and Buddhism began professing in Rakhine. Currency system by coinage is said to have been introduced in Rakhine economy.
Vesali – Lemro - AD 327–1430
Vesali Kyauk Hlayga AD 327-794 King Dvan Chandra
Sambawak AD 794-818 Prince Nga Tong Mong (Saw Shwe Lu)
Lemro AD 818-1430 King Nga Tone Mun This period was the highest civilization in the Bay and highly prosperous with busy international trade with the West. Pyinsa, Purain, Taung Ngu and Narinsara, Laungkrat cities flourished. Gold and silver coinage was used in trade relation in Rakhine in this period.

No commentsRead more

History of Rakhine (Coccections)

သမိုင္း

The history of ARAKAN dates back to ancient times and involves a complex web of differing races, religions and kingdoms. The ARAKAN region is located on the Western side of what is now known as Myanmar (Burma) and although it is separated from the rest of Burma by a vast mountain range, it has felt the consequences of sharing close proximity with Burma, Thailand, China, India and Bangladesh.

During its long (as far back as 2666 B.C.) history ARAKAN is reputed to have had in excess of 145 kings divided up into a number of dynasties including the Chandra dynasty and the Mrauk-U dynasty.


Throughout its long history as many as 8 capitals have been established with each capital hosting a succession of kings. ARAKAN was influenced by the Mongols, Burmese, British, Thai, Mons, Tibetans, Arabs, Moors, Turks, Pathans, Moghuls, Central Asians, Bengalees and many more. These peoples came to ARAKAN in the form of traders, invaders, pirates, captives, warriors and holy men and have had a significant role to play in the development of the ARAKAN people both culturally and racially. At one time the ARAKAN region became a significant trade port particularly by sea with hundreds and hundreds of ships mooring on her shores. This led to the region becoming synonymous with pirates and raiding and for hundreds of years those on the sea and in nearby lands would live in fear of the ARAKAN pirates.

1 commentRead more

Golden Land, Rakhine in Myanmar

သမိုင္း

The places like Lumbini-Nepal, Bodh-GayaNorthern India, Sarnath, Varanasi-U.P. and KushinagarU.P. are the four noteworthy locations, where Gautama Buddha was born, gained enlightenment, preached his first sermons and at the age of 80 attained Nibbana. Indeed! These are the most sacred places in Nepal and India.

From the ancient Rakhine historical point of view, grandfather of Gautama Buddha Einzana (from his maternal side ), altered the ancient Kokethamin Era 8645 to 2 and the out coming era was called Maha Era or Einzana Era. Rakhine King Ralamaru, 2411 in the line of Kanrazagri or Kamaraza, founder of second Dhanyawady, also favoured the alteration made by Einzana. In that era, Gautama Buddha was born in 68 Maha (572 B.C.), renounced the world in 97 Maha (543 B.C.), gained enlightenment in 103 Maha (537 B.C.), and passed to Nibbana in 148 Maha (492 B.C.).

No commentsRead more

Buddhism in Rakhine

သမိုင္း

Two thousand five hundred years have passed since the time of Parinivana of Gautama Buddha. Throughout the centuries, ever since the introducing of Buddhism up to the present time, Arakan professed Buddhism without break.

The present-day Buddhism in Arakan is the Theravada Buddhism using the Pali canon of Tripitaka which are vinaya (conduct), Sutta (Sermon) and Abhidhamma (a mixture of Metaphysics, psychology and mind development) Pitakas.

The Buddhists here worship caityas and stupas. They believe that one can acquire great merit by building and decorating them. The Buddha images are also worshipped after glorifying by conducting a ceremony called Anekasa, that is recitation by a number of monks surrounding the image.

No commentsRead more

ရခိုင္လူမ်ိဳးႏွင့္ လက္ရွိျမန္မာစာရင္းျမစ္

စာပီ

  

ရခိုင္လူမ်ိဳးႏွင့္ ၿမန္မာစာျဖစ္ေပၚလာပုံအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ ရခိုင္လူမ်ိဳးႏွင့္ၿမန္မာစာ ဟူေသာေဆာင္ပါးသည္ ရခိုင္လူမ်ိဳးႏွင့္။ၿမန္မာစာ မည္သို့မည္ပုံဆက္စပ္ေနသည္ကို သိရွိႏိုင္ၾကေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ၿဖင့္ ဤေဆာင္းပါးကို ေရးသားရၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။ ရခိုင္လူမ်ိဳးႏွင့္ ၿမန္မာစာ ၿမန္မာစာႏွင္ရခိုင္လူမ်ိဳး ကိုမည္သည့္အခါမွ် ခြဲၿခား၍ ရလိမ့္မည္မဟုတ္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ၿမန္မာစာကို ရခိုင္လူမ်ိဳးတို့က မိမိတို့၏ ကိုယ္ပိုင္စာေပ´´ အေနၿဖင့္အသိအမွတ္ၿပဳထားေသာေၾကာင့္ၿဖစ္၏။ ၿမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၿမန္မာစာဟုသတ္မွတ္ခံထားရေသာ ´အကၡရာစာေပ´´ ကို ရခိုင္လူမ်ိဳးတို့ကမိမိတို့၏ ´´ရခိုင္စာဟူ၍သာ သိေနၾကပါသည္။ စာေပကိုေရးသားသည့္အခါ၌ ရခိုင္စကားအေၿပာအသုံးအႏႈန္းၿဖင့္ေရးသားၿခင္း၊ စာေပအသုံးအႏႈန္းၿဖင့္ေရးသားၿခင္းဟူ၍သာ ခြဲၿခားထားသည္။ အကၡရာစာေပအေနၿဖင့္မူ သည္အကၡရာသည္ စာေပၿဖင့္သာေရသားေနၾကၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။

 ယင္းစာအမ်ိဳးအစားကို ရခိုင္တို့က ´ရခိုင္စာ´(သို့မဟုတ္) ရကၡ၀ဏအကၡရာ´ ဟုအမည္ေပးကာေခၚေ၀ၚသမႈၿပဳေနၾကသည္ကိူလည္းေတြၿမင္ႏိုင္ပါသည္။ 

ၿမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူမ်ိဳးေပါင္း´၁၃၅´မ်ိဳးရွိၾကသည့္အနက္´ၿမန္မာစာအေရးအသား´ကို မည္သည့္လူမ်ိဳးတို့က´ေရွ့ဦးစြာစတင္ေရးသား´ခဲ့ၾကသည္ကိုေလ့လာစူးစမ္းဖို့ အခ်ိန္တန္ၿပီဟု စာေရးသူယူဆပါသည္။ အကယ္၍အေၿဖမွန္ထြက္ရွိခဲ့ပါလွ်င္လည္းအားလုံးသေဘာထားၾကီးစြာၿဖင့္ လက္ခံအတည္ၿပဳေပးၾကဖို့ ကိုလည္းအႏူးအညြတ္ေမတၱာရပ္ခံလိုပ္သည္။ ၿမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း၌ကား ေရွ့ကရခိုင္လူမ်ိဳးတို့တြင္´ရခိုင္စာ´၊ မြန္လူမ်ိဳးတို့တြင္´မြန္စာ´၊ၿပဴ(ပ်ဴ) လူမ်ိဳးတို့တြင္ ´ၿပဴ(ပ်ဴစာ)´ ဟူ၍ ကိုယ္ပိုင္စာေပအသီးသီးရွိခဲ့ၾကသည္အနက္ သည္ေဆာင္းပါးသည္ ´မြန္ႏွင္ပ်ဴစာ´ကိုေလ့လာဆန္းစစ္မႈမၿပဳေတာပဲ´ၿမန္မာစာဟုသတ္မွတ္ခံထားရေသာ´ရခိုင္စာ´ကိုသာ ႏွစ္ဖက္ႏႈိင္းယွဥ္၍ ေ၀ဖန္သုံးသပ္တင္ၿပသြားမည္ၿဖစ္ပါသည္။ ႏွစ္ဖက္ႏႈိင္းယွဥ္ရာ၌ ႏွစ္ဖက္စလုံးမွ ထင္ရွာၿပီးခုိင္မာေသာ သမိုင္းဆိုင္ရာ ေခတ္ၿပိဳင္အေထာက္အထား တစ္ခုစီကိုသာထုတ္ႏႈတ္၍ ေရးသားတင္ၿပသြားပါမည္။ အေထာက္အထားရွိတိုင္း အက်ယ္တ၀င့္တင္ၿပဖို့ဆိုသည္မွာ မဂၢဇင္းက စာမ်က္ႏွာေနရာေပးႏိုင္ည္မဟုတ္ပါ။ 

No commentsRead more

ရခိုင္သမိုင္းအက်ဥ္း

သမိုင္း

ရခုိင္္္္

ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔ သည္ ၄င္းတို႕၏ ဇာတိေနရပ္ျဖစ္ေသာ နတ္ျမစ္၀မွ ေမာ္တင္စြန္း (ယခု ဧရာ၀တီတိုင္း) အထိ ရွည္လ်ားသည့္ ရခိုင္ကမ္းေျမာင္ ေဒသ တစ္ေလွ်ာက္တြင္ေနထိုင္ၾကသည္။ ရခိုင္ကမ္းေျမာင္ေဒသ သို႕မဟုတ္ ရခိုင္ျပည္ သည္ ေခတ္အဆက္ဆက္ ရခိုင္ဘုရင္မ်ား အုပ္စိုးရာ သီးျခား လြတ္လပ္သည့္ တိုင္းျပည္ ျဖစ္ခဲ့၏။ ရခိုင္ဘုရင္မ်ား လက္ထက္တြင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ၊ စစ္တေကာင္းေဒသ ႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ၾတိပူရ ေဒသတို႕သည္ ရခိုင္ျပည္၏ လက္ေအာက္ခံ ျဖစ္ခဲ့သျဖင့္ ထိုစဥ္ကလကပင္ ရခိုင္လူမ်ိဳးအခ်ိဳ႕သည္ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားအျဖစ္ ဘဂၤလားေဒသႏွင့္ ၾတိပူရေဒသတို႕ တြင္လည္း အစဥ္အဆက္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကျပီး ယေန႕ထက္တိုင္ ေနထိုင္ၾကဆဲလည္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့လူဦးေရ၏ ေလးရာခိုင္ႏွဳန္းႏွင့္ အထက္သည္ ရခို္င္လူမ်ိဳးတို႔ျဖစ္သည္။


ေနာက္ခံ သမိုင္းေၾကာင္းႏွင္႔ ေပၚေပါက္လာပံု

ရခို္င္ဆိုေသာ စကားသည္ ပါဠိ စကားမွ ဆင္းသက္လာသည္။ ရကၡိတ (အမ်ိဳးကို ေစာင့္ေရွာက္သူ) ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ရကၡိဳင္ဆုိေသာ နာမ ၀ိေသသအတုိင္း “အမ်ိဳးသီလ၊
ႏွစ္ဌါနကို၊ျပည့္၀မဏၰိဳင္၊ေစာင့္စြမ္းႏုိင္သည္ ရခုိင္နာမ ဘဲြ.့မည္လွျဖင့္ အနႏာၱသညွာေခၚအပ္ရာတည္း”လုိ့လည္း သွ်င္ရာဂိႏၵေမာ္ကြန္းတြင္ ဖြင့္ဆုိထားရွိေၾကာင္းကုိ ေတြ.ရွိႏုိင္သည္။

No commentsRead more