ရခုိင္လူမ်ဳိးရုိ႕ေရ လြန္ခေရႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကပင္ ၿမဳိ႕ျပထီးနန္းတိ တည္ေထာင္ၿပီးေက ကုိယ့္မင္းကုိယ့္ခ်င္းနန္႔ နိန္ထုိင္လာကတ္ေတ
သူတိျဖစ္ကတ္ပါေရ။ရခုိင္ၿမဳိ႕ျပႏုိင္ငံျဖစ္ေရ ဒြါရဝတီ၊ေရွးဦးေဝသာလီ၊ငေခြးသင္ေတာင္ၿမဳိ႕ေတာ္မ်ားစသျဖင့္ ထြန္းကားလာခၿပီးေက
ဘီစီ ၃၃၂၅ ခုႏွစ္မာပထမဦးဆုံးျဖစ္ေရ ရခုိင္ပေဒသရာဇ္ ႏုိင္ငံေတာ္ ဓညဝတီ ႏုိင္ငံကုိသက်သာဂီဝင္ႏြယ္ အာရီယံလူမ်ဳိး မာရယုက
တည္ေထာင္ခပါေရ။ယင္းေနာက္ ေဝသာလီေခတ္၊ေလးၿမဳိ႕ေခတ္၊ေျမာက္ဦးေခတ္ စသျဖင့္ ထြန္းကားခၿပီးေက မင္းဆက္ေပါင္း၂၆၀
ေယာက္ အုပ္ခ်ဳပ္စုိးစံခၿပီး ရွည္လွ်ားေရ သမုိင္းေၾကာင္းကုိ ျဖတ္သန္းလာကတ္ခပါေရ။
ကစၥပနဒီ(ကုလတန္)ျမစ္၏လက္ဝဲဖက္ ကမ္း (၉၉)ၿမဳိ႕၊လက္ယာဖက္ကမ္း(၉၉)ၿမဳိ႕ရုိ႕မာ သားစုိင္ေျမးဆက္ ပေဒသရာဇ္ အုပ္ခ်ုဳပ္ေရးစနစ္နန္႕ နိန္ထုိင္လာကတ္ေရခါ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊
လူမွူေရး၊ဘာသာေရး၊စာပီယုိင္ေက်းမွူ၊အနုပညာအစဟိေရ အားလုံးတိေစာ္ အဖက္ဖက္ကဖြံ႕ျဖဳိးတုိး
တတ္ခေရေစာ္တိကုိ ဇာသူကေလ့ျငင္းခ်က္ထုတ္လုိ႔ရႏုိင္ဖုိ႔ မဟုတ္ထင္ေရ။ ယင္းပုိင္ ဖြံ႕ၿဖဳိးတုိးတတ္
လာေရအတြက္နန္႔ အကြ်န္႔ရုိ႕၏ အဖုိး၊အဖီး၊အဇူ၊အဇာရုိ႕ေစာ္ အသက္၊ေခြ်း၊သြီးတိနန္႔ ရာစုေပါင္း မ်ား
စြာ အားသြန္ခြန္စုိက္ အားမာန္တိအျပည့္နန္႔တည္ေထာင္လာကတ္ေရခါ ေျမာက္ဦးေခတ္မာ အထြက္အ
ထိပ္ကုိေရာက္ပါလတ္ေရ။
ေျမာက္ဦးေခတ္မာ ဘာသာေရး၊ လူမွုေရး၊ စာပီ၊ ယုိင္ေက်းမွူ၊ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမွူေရး အၾကီးအက်ယ္ ဖူးပြင့္ ဝီဝီဆာခေစာ္ျဖစ္လုိ႕ ရခုိင္သမုိင္းဆရာရုိ႕က ရခုိင္ျပည္မာ ေျမာက္ဦးေခတ္ကုိ ေရြႊ
ေရာင္လြႊမ္းေရေခတ္လုိ႔ မွန္တမ္းတင္ထားကတ္ခပါေရ။ေျမာက္ဦးေခတ္မာ မင္းဘာမင္းဆက္ကား ေျမာက္
ဦးေခတ္ကုိတစ္ေခတ္ဆန္းစီခေရ။မင္းဆက္(၉)ဆက္၊ႏွစ္ေပါင္း(၁၀၇) ႏွစ္ ကာလမာ ရခုိင္ျပည္၏ တန္ခုိး
အာနာစက္ အပ်ံႏွံ႔ဆုံးျဖစ္ပါေရ။ယင္းအခ်ိန္ကားေျမာက္ဦးေခတ္ အထြက္အထိပ္ကုိေရာက္ရွိေရအခ်ိန္ပင္ျဖစ္ပါေရ။
မင္းဘာၾကီး၊မင္းဖေလာင္း၊မင္းရာဇာၾကီးလက္ထက္မာဆုိေက အင္အားအေတာင့္တင္းဆုံး၊အၾကြယ္ဝဆုံး၊
အခ်မ္းသာဆုံးျဖစ္ခပါေရ။ေပၚတူဂီ ရီတပ္မေတာ္၊မဂုိရီတပ္မေတာ္တိေလ့ မယွဥ္ႏုိင္ကတ္ပါ။ယင္းအခ်ိန္
ခါက ေျမာက္ဦးၿမဳိ႕ေတာ္နန္႔ နန္းေတာ္ရုိ႕မာ ဘက္စုံတုိးခ်ဲ႕မြမ္းမံၿပီးေက လုိေလေသးမရွိအဖက္ဖက္က
ျပည့္စုံခပါေရ။ယင္းအခ်ိန္က ရခုိင္တိေစာ္ ေျမာက္ဦးျမဳိ႕သားျဖစ္ရေစာ္ကုိ ဂုဏ္ယူမဆုံးျဖစ္ကတ္ခပါေရ။
ေျမာက္ဦးျမဳိ႕မာနိန္ရငွာပင္ ကုသုိလ္ထူးေရလုိ႔ ယူဆၾကည္နပ္ ႏွစ္သိမ့္မွူတိ ကေကာင္းရွိကတ္ပါေရ။
ေျမာက္ဦးၿမဳိ႕ေၾကာင္းပင္ သူရုိ႕တိ(ေျမာက္ဦးၿမဳိ႕ေတာ္သား)အျဖစ္ ဂုဏ္ရည္တင့္ခကတ္ေတမဟုတ္ပါလား။
၁၆၃၄ ခုႏွစ္မာကား ရခုိင္ရုိ႕၏ ၾကမၼာ ျဂဳိလ္ဆုိးစီေရ ႏွစ္ျဖစ္ပါေရ။ယင္းႏွစ္ကစလုိ႔ ကံဇာတာ ညဳိးမွိန္လာ
ပါေရ။ ၁၆၃၄ ခုႏွစ္ေနာက္ပုိင္းကစၿပီးေက ေျမာက္ဦးၿမဳိ႕ေတာ္၏ ၾသဇာအာနာေရ ယိမ္းယုိင္လာပါေရ။
အသက္ သြီးေပါင္းမ်ားစြာတိစေတးၿပီးေက ထူေထာင္လာေရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရာမာ နန္းလုသူရုိ႕ေၾကာင္း
တန္ခုိး ဂုဏ္ရွိန္ေမွးမွိန္ေပ်ာက္ကြယ္လားခပါေရ။အမတ္မ်ဳိးရုိး ေလာင္းၾကက္စား ငကုသလက သီရိသုဓမၼ
ရာဇာနန္႔သားမင္းစေနကုိ လုပ္ၾကံကတ္ၿပီးေက နန္းတတ္လာျခင္းေၾကာင္းျဖစ္ေရ။ ယင္းမင္းဆက္ေနာက္ပုိင္း
ထီးနန္းလုျခင္းကား နိယာမတရားပုိင္ျဖစ္လာပါေရ။
ယင္းပုိင္တစ္စတစ္စ အားတိနည္းလာေရခါ ေအဒီ (၁၇၈၄)ခုႏွစ္ သကၠရာဇ္ ၁၁၄၆ ခုႏွစ္မာ ဗမာဘုရင္
ဗဒုံမင္းသိမ္းလုိ႔ ရခုိင္မင္းဆက္ျပတ္လားခပါေရ။
မဟာသမၼတ ရာဇာဘြဲ႕ေတာ္ခံမင္းေရ မိဖုရားေစာမယ္ပုံေဒဝီနန္႔ ေကာဇာသကၠရာဇ္ (၁၁၄၄) ခုႏွစ္ ခရစ္
ေအဒီ (၁၇၈၂) ခုႏွစ္မာေျမာက္ဦးထီးနန္းကုိဆက္ခံၿပီးေက ရခုိင္ျပည္၏ ေနာက္ဆုံးဘုရင္အျဖစ္ စုိးစံခပါေရ။
ျပည္သူအေပါင္းရုိ႕ညီညြန္းၿပီးေကမင္း လုပ္ပီးပါလုိ႔တင္ေျမာက္ေစာ္ကုိအေၾကာင္းျပဳၿပီးေက မဟာသမၼတ ရာဇာ
မင္းနာေမကုိခံယူခပါေရ။ (၁၁၄၄)ခု တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁၄ ရက္၊တနလၤာနိန္႕မာနန္းတတ္ပါေရ။
တံဆိပ္ခတ္ႏွိပ္ေရအခါကား မဟာသမၼတရာဇာမင္းတရားဆုိေရ နာေမနန္႔ခတ္ႏွိပ္ပါေရ။
မဟာသမၼတမင္းေရ ႏုိင္ငံစည္းရုံး ညီညြန္႔မွူမဟိေက ႏုိင္ငံ၏အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာ ဆုံးရွူံးႏုိင္ေရလုိဆုိကာ အမ်ဳိး
သားစည္းရုံး ညီညြတ္ေရးအတြက္ အဖက္ဖက္ကတည္ေဆာက္ခပါေရ။ယင္းစည္းလုံးညီညြတ္ေရးကုိတည္ေဆာက္ရာမာ ဘုရင္ဧကရာဇ္စနစ္ေစာ္
ေခတ္ေနာက္က်ၿပီး ေခတ္မီေရ ရခုိင္ျပည္သူ႔ သမၼတႏုိင္ငံတယ္ေထာင္ဖုိ႔အတြက္နန္႔ နန္းတတ္စကပင္
သူ႕ဘြဲ႕နာေမ ကုိလည္း မဟာသမၼတလုိ႔ခံယူခပါေရ။
မဟာသမၼတရာဇာမင္းေစာ္ ရခုိင္ျပည္သူရုိ႕သေဘာတူတင္ေျမာက္ေရမင္းျဖစ္ပါေရ။ ျပည္သူလူထုတင္ေျမာက္ေရမင္းေစာ္ ျပည္သူရုိ႕၏
ဘဏၰာကုိ ဆယ္ဖုိ႕တစ္ဖုိ႕ေကာက္ခံခြင့္ဟိပါေရ။ေဒနိန္႔ေခတ္အရ ေျပာရဖုိ႔ဆုိေက ဒီမုိကေရစီစနစ္ပုိင္ျဖစ္ပါေရ။
မဟာသမၼတရာဇာမင္း ရခုိင္ျပည္မာ ပထမဦးဆုံး သမၼတစနစ္နန္႔ ဒီမုိကေရစီက်င့္သုံးဖုိ႕ၾကဳိးစားခေရမင္း
ျုဖစ္ပါေရ။ယင္းမင္းေစာ္ အေရွေတာင္အာရွသမုိင္း၊ျမန္မာသမုိင္း၊ရခုိင္သမုိင္းတိမာတစ္ဦးတည္းရာျဖစ္ဟိေရ
မဟာသမၼတဘြဲ႕ခံမင္းတစ္ပါးျဖစ္ပါေရ။
ယင္းအခ်ိန္ခါ ရခုိင္ႏုိင္ငံ၏အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံျဖစ္ေရ ဗမာျပည္မာ ကုန္းေဘာင္ေခတ္၏ ပေဒသရာဇ္စနစ္
အထြက္အထိပ္ဆုံးကုိ ေ၇ာက္နိန္ေရအခ်ိန္ျဖစ္ပါေရ။ရခုိင္ျပည္မာကား ပေဒသရာဇ္ကုိဆန္႕က်င္လူတိက
တစ္ဖက္၊မဟာသမၼတမင္းရာဇာကုိ လုိလားသူနန္႔ မဟာသမၼတမင္းရာဇာကုိ သစၥာမခံေရလုိသူတိကတစ္ဖက္
လြန္ဆြဲအားျပဳိင္နိန္ကတ္ေရ အခ်ိန္ျဖစ္ပါေရ။(သမၼတမင္းရာဇာမင္းတင္ေျမာက္ေရေစာ္ကုိအေသးစိတ္မေဖာ္ျပ
ပီးယာနမ္း)
မဟာသမၼတမင္းရာဇာေစာ္ လက္ဝဲျမန္ ကုလားျဖဴ၊လက္ယာျမန္ေမာင္ထြီး စေရ မူးမတ္တိကုိအေဆာင္အေယာင္ထီးစလြယ္ သင္းက်စ္ရုိ႕ကုိပီးပါေရ။ယင္းအခ်ိန္ခါ ရခုိင္တျပည္လုံးမာ ျပည္
သူအခ်င္းခ်င္းရုိ႕ေစာ္ တုိင္းျပည္၏ကံၾကမၼာညုိးႏြမ္းလာေစာ္ေၾကာင္း ကုိယ္ရုိ႕၏ဘုရင္မင္းျမတ္ကုိမရုိမေသ
မေလးမစားျဖစ္လာကတ္ၿပီး စိတ္ဝမ္းကြဲျပာလာကတ္ပါေရ။ သမၼတမင္းနန္တတ္ခါေလာက္ကပင္ မေက်မနပ္
ေသာင္းက်န္းနိန္ကတ္ေတသူတိမာ (၁)ငၾကည္ေတာင္မာ ဒါးမႏုိင္မင္း(၂)ရုိးကြ်မ္းမာကုလားေရြႊစာမင္း
(၃)ပိႏၷဲေခ်ာင္းကြ်မ္းမာေကာင္းညြန္႔ရန္တုိင္မင္း(၄)ၾကပ္စင္ကြ်မ္းမာငသံေတြမင္း(၅)တန္လြဲေခ်ာင္းမာ
ေက်ာ္ထြီးမင္း(၆)မာန္ေအာင္မာသတုိးျဖဴမင္းရုိ႕ျဖစ္ကတ္ပါေရ။သူရုိ႕ေစာ္ သမၼမင္းရာဇာနန္႔စင္ျပဳိင္မင္း
မူနိန္ကတ္ေရသူတိျဖစ္ကတ္ပါေရ။
အင္အားအၾကီးဆုံးမာ တန္းလြဲက ေက်ာ္ထြီးျဖစ္ပါေရ။ငါးဇင္းရုိင္းေခ်ာင္းမာ ငသံေတြေသာင္းက်န္းနိန္ေစာ္
ေၾကာင္း သကၠရာဇ္ ၁၁၄၄ ခု၊တေပါင္းလမာ မဟာသမၼတရာဇာမင္း တုိက္ေရခါ ငသံေတြတတ္ပ်က္ျပီး
ေက ေနာက္ဆုံးသစၥာခံၿပီးေရာက္လာေရခါ သမၼတရာဇာမင္းက ငသံေတြကုိ ကုလားတန္စားအရာကုိပီး
ပါေရ။ကုလားတန္စားငသံေတြလည္းကုလတန္ကဘဏၰာတိကုိသိမ္းယူၿပီးေက ေသာင္းက်န္းမနာနိန္ျပန္ေရ။
ဓါးပုိင္ၾကီး ငသံေတြလုိ႕ေလ့ နာေမ တြင္ျပန္ေရ။ ယင္းငသံေတြမာ(မင္းသားမလုပ္ရေက ပြဲဖ်က္တတ္ေရ
လူတစ္မ်ဳိးျဖစ္ေၾကာင္းေနာက္ပုိင္းမာ ထင္ရွားပါေရ)
ငသံေတြမာ ရခုိင္ျပည္မာ မင္းလုပ္ခ်င္လုိ႕အတိတ္ကေျမာက္ဦး ဓမၼရာဇာမင္းလက္ထက္ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္
ျပီးေက အဘယ ရာဇာမင္း၏သား ဟရီ၊အမ္းစား ၿခီသလုံးၾကီး ေဖာက္သာေရြႊ၊ေလးခက္ေတာင္စား ငထြန္း
စံရုိ႕ကုိ ဗမာ ဘုရင္ပါးမာ ရခုိင္ျပည္ကုိ သိမ္းယူပီးပါလုိ႕စစ္ကူလားေတာင္းေရသူျဖစ္ပါေရ စဥ္႔ကူမင္းက
စစ္ကူ ခ်င္းခ်င္း မထည့္ဝံ့ေရအတြက္လက္မခံခပါ။ဓမၼရာဇာမင္း လြန္မရာ စစ္ကူပီးပါဖုိ႕လုိ႔ ငသံေတြပါးကုိ
စာျပန္လုိက္လုိ႔ အၾကိမ္ၾကိမ္အၾကံပ်က္ခဖူးေရသူျဖစ္ပါေရ။
ဓမၼရာဇာမင္းသား လက္ဝဲျမန္ကုလားျဖဴေစာ္ သမၼတမင္းရာဇာကုိ မခစားခ်င္ေစာ္ေၾကာင္း ေရြႊၿမဳိ႕ေတာ္က
ထြက္လားၿပီးေက ပိႏၷဲေခ်ာင္းကြ်န္းမာေသာင္းက်န္းနိန္ေရ ေကာင္ညြန္႔ရန္တုိင္ ထြန္းေပၚေဝရုိ႕နန္႔ေပါင္းသင္း
ၿပီးေက ရဲမတ္ဗုိလ္တိနန္႔ခ်ီတတ္လာၿပီးေက သကၠရာဇ္ ၁၁၄၄ ခုႏွစ္ တေပါင္းလမာ တပ္ေမာ္ဆုိေရနိန္ရာမာ
တပ္တည္ၿပီးေက နိန္ပါေရ။မဟာသမၼတရာဇာမင္းတုိက္ေရခါ တပ္တိပ်က္စီးမနာ အားလုံးၿပီးကတ္ေရ။
လက္ဝဲျမန္ကုလားျဖဴကား ေျပာင္းသီးက်ျပီးေကသီလာခေရ။ ယင္းေစာ္ကုိအေၾကာင္းျပဳၿပီးေက ေျပာင္သီးက်
လက္ဝဲျမန္လုိ႔ နာေမတြင္ေရ။ေကာင္းညြန္႔ရန္တုိင္အစဟိေရသူပုန္ရုိ႕မာ ေၾကာက္လန္႔ျပီးေက အဝီးကသစၥာ
ကုိခံလာကတ္ပါေရ။
တန္းျမဳိ႕ေတာင္မာ မင္းလုပ္နိန္ေရ က်ားရီဝတ္ ေက်ာ္ထြီးေစာ္ တႏၱစစ္ေအာင္ နာေမကုိခံၿပီးေက ေတာင္
မင္းလုိ႕တြင္ပါေရ။ယင္းေတာင္မင္းေက်ာ္ထြီးကား ဝါးထမ္းစင္းလည္းမစီး၊နာရီစည္လည္းမတီး၊ဒဂၤါးလည္းမ
ခက္၊က်န္ေရေစာ္တိကုိမဟာသမၼတရာဇာမင္းနန္႔အျပဳိင္နိန္ပါေရ။ယင္းအေၾကာင္းကုိမဟာသမၼတမင္းရာဇာ
ၾကားေရခါ ေယာက္ဖေတာ္ေရ ဓါးပုိင္ၾကီးေက်ာ္ပုံကုိ လြႊတ္လုိက္ၿပီးေကသကၠရာဇ္ ၁၁၄၅ ခု၊ တပုိ႕တြဲ
လမာ ေတာင္းမင္းေက်ာ္ထြီးကုိတုိက္ေရခါ ေတာင္မင္းေက်ာ္ထြီးက အဝီးကသစၥာခံၿပီးေကလက္ေဆာင္
ဘဏၰာတိဆက္သပါေရ။
သမၼတရာဇာမင္းေစာ္ သာမညပုဂၢဳိလ္မဟုတ္ပါ။ဓမၼရာဇာမင္းလက္ထက္(မာန္ေအာင္)ကြ်န္းကုိအပုိင္စားအုပ္
ခ်ဳပ္ေရ(၁၀)ရြာသူၾကီးေအာင္ေက်ာ္ဇံျဖစ္ပါေရ။ဇာတိကားရမ္းၿဗဲ႕ကြ်န္းကျဖစ္ပါေရ။ေကာဇာ(၁၁၃၉)ခုႏွစ္
ဓမၼရာဇာရမ္းျဗဲ႕ကြ်န္းကုိေရာက္လာေရခါ ကုလားတန္စား ဓါးျပန္စီး စဖုိေဝနန္႕လက္ဝဲျမန္သံတြဲစား(ဘေထာ္)
ရုိ႕ပုန္ကန္လုိ႔ဓမၼရာဇာမင္းအမိန္႔နန္႔ မာန္ေအာင္စား ေအာင္ေက်ာ္ဇံတုိက္ခုိက္ေအာင္ပြဲဆင္ခၿပီးေကေနာက္
ဓမၼရာဇာမင္းကုိသစၥာေဖာက္လာေရ ဖားၿပဳိေလးတပ္စခန္း၊က်ိန္းစံေကာ္တပ္စခန္း၊ေသာင္ေခ်ာင္ေမာ္တပ္စခန္း
တိကုိတုိက္ခုိက္သိမ္းပုိက္ၿပီးေက အားလုံးသူရုိ႕ကုိေျမာက္ဦး ဓမၼရာဇာမင္းပါးမာသစၥာကုိခံယူခုိင္းပါေရ။
ယေကေလ့ သူ(မဟာသမၼတရာဇာ)မင္းျဖစ္ခံယူေရခါ ကံၾကမၼာညုိးႏြမ္းမွူ ရခုိင္ျပည္ပ်က္စီးခ်ိန္ကာလနီးမွူ
စေရအေၾကာင္းဆုိးတိၾကားမာ ကုိယ့္လူမ်ဳိး မ်က္ႏွာကုိမေထာက္ တုိင္းျပည္နန္႔လူမ်ဳိးထီးနန္းေပ်ာက္လား
ေအာင္ ၾကံနိန္ေရ သစၥာေဖာက္ၾကီး ငသံေတြေစာ္ အဘယရာဇာမင္း၏သားဟရီ၊ေလးခက္ေတာင္စား
ငထြန္းစံရုိ႕နန္႔အမရပူရအင္းဝဘုိးေတာ္ေခၚ ဗဒုံမင္ပါးမာ ရခုိင္ျပည္ကုိသိမ္းယူရန္အတြက္ ငသံေတြပါ
ဗမာျပည္ကုိလားၿပီးေက ဗမာဘုရင္ဘုိးေတာ္ ဗဒုံမင္းေခၚ ေမာင္းဝုိင္းကုိ ေဒပုိင္ေျပာကတ္ပါေရ။
"အရွင္မင္းျမတ္ရခုိင္ျပည္ကုိအုပ္ခ်ဳပ္နိန္ေရ မဟာသမၼတမင္းရာဇာကား အမ်ဳိးယုက္ညံေရသူျဖစ္ပါေရ
ယင္းမင္း အုပ္ခ်ဳပ္ေစာ္ကုိျပည္သူတိကမၾကည္နပ္လုိ႔ ဆူပူေသာင္းက်န္းနိန္ကတ္ပါေရ။ ယင္းေၾကာင္း
ေဒပုိင္အမ်ဳိးမသန္႔ေရမင္းကုိျဖဳတ္ခ်ျပီးေက ျမင့္ျမတ္ေရအမ်ဳိးက ရခုိင္မင္းသာတစ္ပါးကုိနန္းတင္ပီးပါ
အရွင္းမင္းၾကီးကူညီပါလုိ႕ေျပာကတ္ေရ။"
မဟာသမၼတမင္းရာဇာေစာ္ ရမ္းၿဗဲ႕ကြ်န္းဇာတိျဖစ္ၿပီးေက ယင္းမင္း၏အုပ္ခ်ဳပ္မွူကုိမလုိလာေရ ငသံေတြ
မာ မင္းျပားၿမဳိ႕နယ္ ငဇင္ရုိင္းေခ်ာင္းဇာတိျဖစ္ပါေရ။ရခုိင္အခ်င္းခ်င္း ကုိယ့္ရုိ႕၏ ျပသနာကုိ ကုိယ္ရုိ႕ကုိယ္
တုိင္ေျပလည္ေအာင္မရွင္းကတ္ဘဲနန္႔ ဗမာျပည္ကုိ စစ္ကူလားေတာင္းကတ္ပါေရ။
ငသံေတြရုိ႕အကူညီေတာင္းျခင္းခံရေရ ဘုိးေတာ္ေမာင္ဝုိင္းကား ဇာသူတိလည္း။ဘုိးေတာ္ေမာင္ဝုိင္း
ကား အေလာင္းမင္းတရားေခၚ ဦးေအာင္ေဇယ်၏စတုတၱသားျဖစ္ပါေရ။ေမာင္းဝုိင္းမြီးခ်ိန္မာ ၁၁၀၆ ခု ေတာ
သလင္းလဆုတ္ ၆ ရက္၊ တနလၤာနိန္႕မာ အင္းဝကုိ မြန္ ဝုိင္းတုိက္ခုိက္ကတ္လုိ႔ မိဘ တိက ေမာင္ဝုိင္းလုိ႕ေခၚကတ္ပါေရ။ ေမာင္ဝုိင္းကုိ ဘုိးေတာ္ဘုရားလုိ႔ေခၚကတ္ေရဆုိေစာ္က ေနာက္ပုိင္းကုန္ေဘာင္မင္းရုိ၏ဘုိးေတာ္
ျဖစ္ေစာ္ေၾကာင္း ျဖစ္ပါေရ။ေဖာင္းကစားေမာင္ေမာင္ဆုိသူက စဥ္႔ကူးမင္းကုိနန္းလုၿပီးေကတတ္လာေရခါ မူးမတ္တိက တုိက္တြန္းအားပီးေစာ္ေၾကာင္း ေမာင္ဝုိင္းေစာ္ ေဖာင္းကစားေမာင္ေမာင္ကုိလုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္
ၿပီးေက (၁၇၈၂)ခုမာနန္းတတ္လာေစာ္ျဖစ္ပါေရ။
(ဘုိးေတာ္ေမာင္ဝုိင္းအေၾကာင္းကုိအျပည့္အစုံမေဖာ္ျပပီးပါယာနမ္း)
စစ္သြီးဆာနိန္ေရ ဗမာမင္းတိေစာ္ သူရုိ႕နန္႔ နယ္ၿမီခ်င္းဆက္စပ္နိန္ေရ ႏုိင္ငံတိကုိအၾကိမ္ၾကိမ္က်ဴးေက်ာ္တုိက္
ခုိက္ကတ္ပါေရ။ ရခုိင္ျပည္ကုိလည္း ရံဖန္ရန္ခါ ဝင္ေရာက္တုိက္ခုိက္ဖူးပါေရ ယေကလည္း ရွူံးၿပီးေက လက္
ေဆာင္ဘဏၰာ သမီးကညာတိရာ ဆက္သၿပီးေကျပန္ကတ္ရပါေရ။ ရခုိင္ျပည္ကုိ ဗမာလူမ်ဳိးရုိ႕လာေရာက္
တုိက္ခုိက္ေရအေၾကာင္းကုိ လက္လွမ္းမီသေလာက္တင္ျပပီးလာပါေမ။ရခုိင္ရုိ႕ေစာ္ ရခုိင္ရုိးမေတာင္အေရွ
ဖက္က လူမ်ဳိးတိနန္႔ ဘီစီ(၆)ရာစုေလာက္က စၿပီးေကထိေတြ႕ခပါေရ။ဘီစီ(၆)ရာစုမာ ရခုိင္ႏုိင္ငံေတာ္မာ
ဗုဒၶဘာသာ ကေကာင္း ထြန္းကားနိန္ၿပီးယာ အခ်ိန္ျဖစ္ေကလည္း အေရွဖက္မာဟိေရ တုိင္းျပည္တိမာကား
နတ္နဂါးတိကုိရာ ကုိးကြယ္နိန္ကတ္ေရအခ်ိန္ျဖစ္ၿပီးေက ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္းကုိ မွူန္ဝါးဝါးေခ်ေလာက္ရာ
ၾကားဖူးနားဝရာ ဟိကတ္ပါသိ့ေရ။ ေျပာရဖုိ႔ဆုိေက ဗုဒၶဘာသာ ထြန္းကားလာဖုိ႔ အစပ်ဳိးနိန္ေရ အခ်ိန္ျဖစ္
ပါေရ။ ပုဂံျပည္မာဆုိလုိ႔ဟိေက ဗုဒၶဘာသာ ပ်က္အရည္းၾကီးရဟန္းတိကုိ ကုိးကြယ္နိန္ေရ အခ်ိ္န္ျဖစ္ပါေရ။
ဘီစီ(၆)ရာစုပလယ္ေလာက္မာ သေရေခတၱရာျပည္ ပ်ဴဘုရင္ သုပညာနဂရဆိႏၷမင္းေစာ္ ဒြါရဝတီ (သံတြဲ)
ၿမဳိ႔ကုိတုိက္ျပီးေက ယင္းၿမဳိ႕မာဟိေရ ေရြႊဆင္းတုေတာ္ဘုရားၾကီးတစ္ဆူကုိဖ်က္ဆီးယူလားကတ္ခပါေရ။
ရခုိင္ရုိ႕ကလည္း ပ်ဴႏုိင္ငံ သေရေခတၱရာၿမဳိ႕ၿပဳိေရထိေအာင္ထပ္ခါခါ တုိက္ကတ္ခပါေရ။ ေျပာရဖုိ႔ဆုိေက
ပုဂံ၊ပင္းယ၊အင္းဝစေရေခတ္အဆက္ဆက္တိမာလည္း ဗမာနန္႔ တုိက္ပြဲေပါင္းမ်ားစြာ တုိက္ကတ္ခရပါေရ။
ေနာက္ဆုံးပဋိပကၡျဖစ္ေရ ၁၁၄၆ ခုမာ ေျမာက္ဦးဘုရင္ မဟာသမတရာဇာကုိ ကုန္းေဘာင္ဘုရင္ ေမာင္
ဝုိင္းကလာတုိက္ေရအခါထိေအာင္ျဖစ္ပါေရ။
ပုဂံျပည္မာ ၁၀၄၄ ခု၊နန္းတတ္လာေရ အေနာ္ရထာမင္းလက္ထက္မာ သထုံ
ျပည္က အရွင္အာရဟံ ေက်းဇူးတိေၾကာင္း ဗုဒၶဘာသာ ထြန္းကားလာၿပီး သာသနာသုံးရပ္ထြန္းကားလာေရး
အတြက္ ပိဋကတ္ နန္႕ဗုဒၶ၏ဓာတ္ေမြ႕ေတာ္တိကုိ လုိခ်င္လုိ႕ သထုံျပည္ကုိ စစ္တုိက္ပါေရ။ယင္းေနာက္အစုိင္
အလာၾကီးေရ ဂုဏ္သတင္းတိေက်ာ္ေရ မဟာမုနိ ရုပ္ရွင္ေတာ္ကိန္းဝပ္တည္ဟိေရနိန္ရာ ရခုိင္ျပည္ကုိ ျမား
ဦးလွည့္လာပါေရ။ ရခုိင္ျပည္ကုိ အေနာ္ရထာမင္း လက္ထက္က မဟာမုနိ ဘုရားၾကီးကုိ ပင့္ယူဖုိ႔လုိ႔အ
ေၾကာင္းျပၿပီးေက ရဲမတ္ဗုိလ္ပါ တစ္သိန္းေက်ာ္နန္႔ ဘူးရြက္မညုိးေက်ာ္လမ္းက စစ္ခ်ီတတ္လာကတ္ၿပီးေက
မဟာမုနိ ဘုရားၾကီးကုိ ပလႅင္ထက္ကခ်ၿပီးေက ပင့္ယူေကလည္း မရလားကတ္ပါ။ ယင္းေနာက္ ေဝသာလီ
နားက သင္းက်စ္ရုပ္ပြားတစ္ဆူကုိရာ ရလားၿပီးေကျပန္လားကတ္ပါေရ။
ရခုိင္သကၠရာဇ္ (၇၉၅)ေအဒီ(၁၄၃၃)မာ ရခုိင္ဘုရင္မင္း ခရီ(အလီခင္)
မင္းလက္ထက္က အင္းဝထူပါရုံဒါယာကာ နရပတိေစာ္ ရခုိင္ႏုိင္ငံေတာ္ကုိ က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခုိက္ဖုိ႔ စစ္ခ်ီ
တတ္လာပါေရ။ ရခုိင္သကၠရာဇ္(၇၉၅)ေအဒီ(၁၄၆၉)ခု ရခုိင္ဘုရင္ ဘေစာျဖဴမင္းလက္ထက္မာ အင္းဝ
ဘုရင္ နရပတိ၏ေျမး စလင္းစား သတုိးေက်ာ္ေစာ္ စစ္ကည္ဗုိလ္ပါတိနန္႔ က်ဴးေက်ာ္စစ္ျပဳလာျပန္ေရ။
ရခုိင္သကၠရာဇ္(၉၀၇)ေအဒီ(၁၅၄၅)ခု၊ တန္းေဆာင္မုန္းလဆန္း(၈)ရက္နိန္႕၊တနလၤာနိန္႔မာေတာင္ငူဘု
ရင္ တပင္ေရြႊထီးကုိယ္တုိင္ ဒြါရဝတီ သံတြဲၿမဳိ႕ကုိ က်ဴးေက်ာ္ခ်ီတတ္တုိက္ခုိက္လာျပန္ေရ။
ရခုိင္သကၠရာဇ္ (၉၁၂)မာ ဟံသာဝတီ ပဲခူးဘုရင္ေနာင္ေစာ္ ရခုိင္ဘုရင္မင္းဖေလာင္းလက္ထက္မာ ရခုိင္
ႏုိင္ငံကုိ က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခုိက္ျပန္ေရ။
ရခုိင္နန္႔ဗမာရုိ႕ေစာ္ ပထမေျမာက္ဦးေခတ္ ရခုိင္ဘုရင္ အလီခင္ မင္းနန္႔အင္းဝ
ဒုတိယေခတ္ ဗမာဘုရင္ နရပတိရုိ႕လက္ထက္ ေအဒီ (၁၄၅၄)ခုႏွစ္မာတစ္ၾကိမ္၊ ဒုတိယေျမာက္ဦးေခတ္
ရခုိင္ဘုရင္ မင္းဘာၾကီးနန္႕ေတာင္ငူေခတ္ ဗမာဘုရင္တပင္ေရြႊထီးရုိ႕လက္ထက္ေအဒီ(၁၅၄၆)ခုႏွစ္မာတစ္
ၾကိမ္၊ ရခုိင္ဘုရင္ မင္းရာဇာၾကီးနန္႔ေတာင္ငူေခတ္ ဗမာဘုရင္မင္းရဲေက်ာ္ထင္ရုိ႕လက္ထက္ေအဒီ (၁၅၉၇)
ခုႏွစ္မာတစ္ၾကိမ္၊ ရခုိင္ဘုရင္သီရိသုဓမၼရာဇာမင္းနန္႔ဗမာဘုရင္သာလြန္းမင္းလက္ထက္ ေအဒီ (၁၆၃၄)ခုႏွစ္မာတစ္ၾကိမ္ ေဒေလးၾကိမ္ေလာက္ရာ မဟာမိတ္ျဖစ္ကတ္ခပါေရ။ ေဒေလးၾကိမ္ေတာင္ မင္း
ဘာၾကီးနန္႔တပင္ေရြႊထီးေစာ္ မခ်ိသြားျဖဲ စိတ္မပါတပါ မဟာမိတ္မ်ဳိးျဖစ္ခပါေရ။မဟာမိတ္ဆက္ဆံမွူကားေဒ
ေလာက္ရာျဖစ္ပါေရ။ရန္ဖက္ကား သမုိင္းအစနိန္ၿပီးေက ေဒနိန္႔ထိလုိ႕ဆုိရပါဖုိ႔။
ရခုိင္ျပည္နန္႕ဗမာျပည္ေစာ္ ပထဝီအနိန္အထားရ အိႏၵိယတုိက္ေခ်နန္႔ အင္ဒုိ
ခ်ဳိင္းနားကြ်န္းဆြယ္ၾကီးရုိ႕တစ္ခုနန္႔တစ္ခုဆက္စပ္ေရေဒသမာ ဟိနိန္ကတ္ပါေရ။ နိန္ရာေဒသဆက္စပ္နိန္ေရ
ဆုိေကလည္း တုိင္းျပည္တစ္ခုနန္႔တစ္ခုလားဖုိ႔ ခက္ခဲေရ ရခုိင္ရုိးမေတာင္တန္းၾကီးတိ ကာဆီးထားပါေရ။
ယင္းပုိင္ အလားအလာ ခက္ခဲေစာ္ေၾကာင္း ဗုဒၶဘာသာထြန္းကာေရအခ်ိန္ တူညီမွူတိမဟိ့ေရအျပင္ဗမာတိ
ေစာ္ နယ္ခ်ဲ႕ခ်င္ေရ၊စစ္ကုိလုိလားေရေစာ္ေၾကာင္း ရခုိင္နန္႔ဗမာတိေစာ္ ဆက္ဆံမိတ္ျဖစ္ျခင္းနည္းၿပီးေက
ရန္ဖက္တိရာျဖစ္ေစာ္မ်ားပါေရ။ ဗမာလူမ်ဳိးရုိ႕ေစာ္ ရခုိင္တိပါးက စာေရးေရ အတတ္ကုိရယူလားခေရေစာ္
ေလာက္ရာဟိ့ျပီးေက စီးပြားေရးလူမွူေရးအရဆက္ဆံမွူတိ ကေကာင္းနည္းပါေရ။
ေမာင္ဝုိင္းေစာ္ ရခုိင္ႏုိင္ငံမာ ရခုိင္အခ်င္းခ်င္း မညီမညြန္႔တုိက္ခုိက္နိန္ကတ္လုိ႔ သာသနာလည္ပင္ထြန္းကားေအာင္ ရခုိင္ရုိ႕က လာေရာက္စစ္တုိက္
ပါလုိ႕ စစ္ပန္ေခၚလုိ႔ သာသနာေတာ္ျပန္စည္လာေအာင္ ရခုိင္ျပည္ကုိစစ္တုိက္ရပါေရလုိ႔ ဗမာတိမွတ္းတမ္းတိမာပါဘာေရ။ ယင္းအေၾကာင္းျပခ်က္တိ
မာကား မမွန္ကန္ပါ ဇာျဖစ္လုိ႔ေလ့ဆုိရဖုိ႔ဆုိေက ဗမာနယ္ခ်ဲ႕ ပေဒသရာဇ္တိေစာ္ အနီအနားမာဟိေရ ခ်င္းလူမ်ဳိးနန္႔ ကခ်င္လူမ်ဳိးတိကုိ ဗုဒၶဘာသာဝင္
ျဖစ္ေအာင္ မသိမ္းသြင္းဘဲနန္႔ သူရုိ႕နန္႔ နယ္ခ်င္းထိစပ္နိန္ေရ ႏုိင္ငံတိကုိ အေၾကာင္းျပခ်က္တိအမ်ဳိးမ်ဳိးနန္႔ အၾကိမ္ၾကိမ္က်ဴးေက်ာ္စစ္တုိက္နိန္ကတ္
ေစာ္ရာ ျဖစ္ပါေရ။ ရခုိင္ျပည္က ငသံေတြ၊ေလးေခတ္ေတာင္စား ငထြန္းစံ၊အဘယ ရာဇ၏သား ဟရီ ရုိ႕က စစ္ကူေတာင္းေကျဖစ္ဇီ၊မေတာင္းေကျဖစ္
ဇီ အခြင့္ၾကဳံေက ဝင္ေရာက္တုိက္ခုိက္ဖုိ႔ ဗမာရုိ႕စိတ္တိမာ အၿမဲဟိနိန္ၿပီးသားျဖစ္ပါေရ။ ေမာင္းဝုိင္းေစာ္ ရခုိင္ႏုိင္ငံကုိ စစ္တုိက္ရျခင္းမာ သာသနာ ထြန္း
ကားစည္ပင္ေရးနန္႔ ရခုိင္ျပည္က စစ္ကူလာေစာ္ေၾကာင္း စစ္တုိက္ရေစာ္ျဖစ္ပါေရလုိ႔အေၾကာင္းျပေကလည္း ရခုိင္ျပည္ကုိ စစ္တုိက္ရျခင္းအေၾကာင္း
အရင္းမာ အယင္က ရခုိင္ျပည္ကုိလာေရာက္စစ္တုိက္ရာမာ အၾကိမ္ၾကိမ္ ရွူံးဖူးေရအတြက္နန္႔ ကေလ့စားေခ်ခ်င္ေစာ္္၊ ရခုိင္လူမ်ဳိးတိေစာ္ ဘာသာေရး
၊ စာပီယုိင္ေက်းမွူ ၊ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး အစရွိေစာ္တိမာ ဗမာလူမ်ဳိးတိရုိ႕ထက္ သာနိန္ေစာ္ကုိ မနာလုိလုိ႔ျဖစ္ေစာ္ကတစ္ေၾကာင္း၊ မဟာမုနိဘုရား
အဖုိးမျဖတ္ႏုိင္ေရ နန္းစုိင္နန္းဆက္ ရတနာတိနန္႔ ရခုိင္ႏုိင္ငံက လူအင္အားတိကုိလုိခ်င္လုိ႔ ရခုိင္ႏုိင္ငံကုိ တုိက္ေစာ္ျဖစ္ေရေစာ္ကုိ တြီ႔ရပါေရ။
ေနာက္တစ္ခ်က္မာ မဟာသမၼတရာဇာ မင္း၏ ဒီမုိကေရစီ စနစ္ရုိ႕မာ သူရုိ႕ ဗမာႏုိင္ငံကုိ ရုိက္ခတ္ လာႏုိင္ေစာ္ကုိ ေၾကာက္လုိ႔လည္းျဖစ္ပါေရ။
ေမာင္ဝုိင္းေစာ္ အဖသည္ရုိ႕ အစ္ကုိသည္ရုိ႕ မလုပ္ဝံ့ေရ အလုပ္ကုိ သူလုပ္ေက ေကာင္းဖုိ႔၊ မေကာင္းဖုိ႔
သူမင္းျဖစ္ေစာ္လည္း (၂) ႏွစ္ေတာင္မျပည့္သိ့ပါ။ ျပည္တြင္းေရးလည္း စိတ္ခ်လုိ႔မရသိ့ေရအခ်ိန္ ရခုိင္ႏုိင္ငံကုိ တုိက္သင့္၊ မတုိက္သင့္ ခ်ီတုံ
ခ်က် ျဖစ္နိန္္ၿပီး ေနာက္ဆုံးမာ ရခုိင္သစၥာေဖာက္ ငသံေတြ ေတာင္းေရ အကူအညီကုိပီးေမလုိ႔ ကတိပီးလုိက္ပါေရ။ ဗဒုံမင္း ေမာင္ဝုိင္းေစာ္
ခ်က္ခ်င္း ရခုိင္ႏုိင္ငံကုိ တုိက္ခုိက္ဖုိ႔ ျပင္ဆင္ပါေရ။ ေမာင္းဝုိင္းေစာ္ ပထမအဆင့္အနိန္္နန္႔ ရခုိင္ျပည္ကုိ ေထာက္လွမ္းေရး သလွ်ဳိတိလြႊတ္လုိက္ပါ
ေရ။ ရခုိင္ႏုိင္ငံသူ ႏုိင္ငံသားတိကုိ ဇာတိသြီး၊ဇာတိမာန္တတ္ေအာင္ အၿမဲအားပီးနိန္ေရ မဟာမုနိရုပါပြားေတာ္ကုိ နံႏွိပ္ဖုိ႔အတြက္လြႊတ္လုိက္ပါေရ။
ဘုိးေတာ္ေမာင္ဝုိင္း ရခုိင္ႏုိင္ငံကုိလြႊတ္လုိက္ေရ သလွ်ဳိေထာက္လွမ္းေရးတိေစာ္ ဘုိးေတာ္ ေမာင္ဝုိင္းအမိန္႕
အတုိင္း မဟာမုနိရုပ္ရွင္ညုိးႏြမ္းဇီေအာင္ အရက္သမား ကုိၾကီးေက်ာ္၊ကုိယ္ဝန္သယ္မ ေမကုဝန္ရုပ္တိနန္႔
မဟာမုနိကုန္းထက္မာ ၿမီျမဳတ္ခကတ္ေရလုိ႔ ရခုိင္သမုိင္းက ေဖာ္ျပထားပါေရ။ ယင္းပုိင္ ၾကဳိတင္ေဆာင္ရြတ္
စရာတိကုိေဆာင္ရြတ္ၿပီးေရခါ ရခုိင္ႏုိင္ငံေစာ္ အၾကီးအက်ယ္ စည္းရုံးေရးတိပ်က္ျပားလာေရလာခါ အင္အား
ိတိနည္းလာေစာ္ကုိသိၿပီးခါမွ ဘုိးေတာ္ ေမာင္ဝုိင္းသာတျဖစ္ေရ အိမ္ေရွမင္း ေမာင္ေပၚကုိ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ခန္႔ၿပီးေက
စစ္ဆင္(၃၃၀)စစ္ျမင္း (၃၃၀၀၀)တပ္ေပါင္း (၃၃)တပ္ကုိဖြဲ႕မနာ ဘုိးေတာ္ ေမာင္ဝုိင္းက သားတိျဖစ္ေရ
အိမ္ေရွမင္း၊ စကုမင္း၊ကာမမင္းရုိ႕ကုိေခၚၿပီးေက ရခုိင္ႏုိင္ငံကုိ ေမာင္ရုိ႕ ဆင္လုံးျမင္းရံနန္႔ တုိက္ခုိက္ၿပီးေက
ၿမဳိ႕ကုိရေရခါ မဟာမုနိဘုရားကုိလည္း ပင့္ယူလာရဖုိ႕လုိ႔ အမိန္႔ပီးပါေရ။
(ေမာင္းဝုိင္း၏စစ္ေရးျပန္တမ္းကုိ အျပည့္အစုံမေဖာ္ျပပီးယာနမ္း)
သကၠရာဇ္ ၁၁၄၅ ။ ယင္းသကၠရာဇ္မာ အမရပူရကုိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရ သီရိ ပရဝ ဝိဇယ
နႏၱယသ ၾတိဘဝနာ ဒိတ်ာဓိပတိ ပ႑ိတ မဟာဓမၼရာဇာ ဆုိေရ ေမေသေလာက္မဟုတ္ရွည္ေရ နာေမကုိ
ခံေရ ဗဒုံမင္း ဘုိးေတာ္ေမာင္ဝုိင္းေစာ္ ရခုိင္ႏုိင္ငံ၏ အထၳဳပၸတၱိကုိသိခ်င္ဇာေၾကာင္း ဗုိလ္ငခုိင္လွနန္႔ငခ်င္းခုိင္
ရုိ႕ကုိ လြႊတ္လုိက္ပါေရ ငခ်င္းခုိင္နန္႔ ငလွခုိင္ရုိ႕ေစာ္ ယုတ္ႏြမ္းေရပယုိးဂတိနန္႔ မွင္ဆီးထုိးထားေရ ျမင္းတိကုိ
ယူလာၿပီးေက ပုရြင္းေရာင္းေရကုန္သည္တိပုိင္ဟန္ေဆာင္ၿပီးေက ေတာင္မင္းေက်ာ္ထြီးကုိမိတ္ေဆြဖြဲ႕ၿပီးေက
ယူလာေရျမင္းကုိလက္ေဆာင္ပီးပါေရ။ေတာင္မင္းေက်ာ္ထြီးလည္း ယင္ျမင္းကုိစီးပါေရ။ ငခုိင္လွနန္႕ငခ်င္းခုိင္
လည္း ေတာင္မင္းေက်ာ္ထြီးကုိ လွည္ပတ္ေျပာဆုိမနာ ရမ္းၿဗဲ႕ကြ်န္းဖက္ကုိဆက္လားမနာ ရြာၾကီးရြာငယ္
ရုိ႕ကုိစုံစမ္းကတ္ျပန္ေရ။ ေနာက္ၿပီး ယင္းသူရုိ႕ႏွစ္ေယာက္ေစာ္ ရခုိင္ႏုိင္ငံ ေျမာက္ဦးျမဳိ႕ မဟာသမၼတရာဇာ
မင္းပါးမာေလွ်ာက္ထားလွည့္ပတ္ သံေတာ္ဦးတိတင္ၿပီးေက မဟာမုနိသိမ္ကုိလားၿပီးေက ဘုရားေရွမာလုပ္
ထားေရ ဝသုႏၶရီတြင္းကုိ ရီစက္သြန္ခ်ေက ရီမဝင္ဘဲနိန္ေအာင္လုပ္ကတ္ပါေရ။ ယင္းအေၾကာင္းတိကုိၾကား
ေရခါ မဟာသမၼတရာဇာမင္းနန္႔မူးမတ္တိတုိင္ပင္နိန္ကတ္ေရအခ်ိန္ခါ သကၠရာဇ္ ၁၁၄၆ ခု ၊ နယုန္လျပည့္ေက်ာ္( ရ ) ရက္နိန္႔ ေသာက္ၾကာနိန္႔ကစၿပီးေက ခုႏွစ္ရက္ေျမာက္ ၾကသပေတး နိ္န္႔တုိင္
ေအာင္ကစၦပနဒီ ျမစ္ညာက ရီတိၾကီးလာၿပီးေက ရီတိျပည့္လာေရခါ ျပည္သူျပည္သားတိေစာ္ နိန္စရာထုိင္
စရာမဟိလုိ႔ ရုပ္ရွင္ေတာ္ မဟာမုနိ သိမ္အတြင္းမာ နိန္ထုိင္ကတ္ရပါေရ။ ယင္းပုိင္နိန္ထုိင္ကတ္ေရခါ ကုိယ္
ဝန္ဟိေရ မာမ သုံးေယာက္ရုိ႕ေစာ္ တစ္ခါတည္း အေခ်မြီးကတ္ပါေရ ရုပ္ရွင္ေတာ္မဟာမုနိလည္း ေရာင္ျခည္
တိေမွးမွိန္လာပါေရ။
ဘုိးေတာ္ ေမာင္ဝုိင္းေစာ္ ရခုိင္ႏုိင္ငံကုိ ေထာက္လွမ္းေရး သလွ်ဳိ အၾကိမ္ၾကိမ္လြႊတ္ၿပီ အေၾကာင္းစုံကုိသိၿပီး
ခါမ အေရွျပည္ခုႏွစ္ခုရုိင္ေတာင္စုိင္မာနိန္ကတ္ေရ ၿမဳိ႕စားရြာစားတိပါးမွာ ဆန္ရိကၡာေတာင္းၿပီးေက ေတာင္
ကုတ္ၿမဳိ႕နန္႕ လမ္းဆုိင္ျဖစ္ေရ ဖုိးေခါင္ေတာင္ ရုိးမအဝင္စခန္းမာ ဆန္က်ီတည္ၿပီးထားပါေရ။
ယင္းအေၾကာင္းကုိ ေတာင္မင္းေက်ာ္ထြီးၾကာေရခါ အလံတိတင္ၿပီးေက အတန္တန္ေစာင့္ခုိင္းထားပါေရ။
ေမာင္ဝုိင္းကလည္း သားတိျဖစ္ေရ အိမ္ေရွမင္း ေမာင္ေပၚ၊စကုၿမဳိ႕စား၊ကာမၿမဳိ႕စားသုံးေယာက္ရုိ႕ကုိေခၚၿပီးေက
ရခုိင္ႏုိင္ငံ ေျမာက္ဦးၿမဳိ႕ကုိတုိက္ခုိက္ဖ်က္ဆီးဖုိ႔ လက္နတ္ကုိင္လူေပါင္း ကုိးေသာင္းရုိ႕ကုိလြႊတ္လုိက္ပါေရ။
အိမ္ေရွမင္းေမာင္ေပၚကလည္း ဗမာျပည္မာဟိေရ ရွမ္းေစာ္ဘြားၿမဳိ႕စားရြာစား ဗုိလ္မွူရုိ႕ကုိ ဆင္စီးျမင္းရံ
နန္႔ၾကည္းေၾကာင္းလြႊတ္လုိက္ၿပီးေက အိမ္ေရွမင္းေမာင္ေပၚကား ေလွျပသာဒ္စီးၿပီးေကသကၠရာဇ္ ၁၁၄၆ခု၊
ေတာ္သလင္းလဆန္း (၁၂)ရက္ၾကသပေတးနိန္႔မာ ရီေၾကာင္းခ်ီတတ္လာပါေရ။ယင္းပုိင္ ဗမာျပည္က စစ္
သည္ဗုိလ္ပါရုိ႕ခ်ီတတ္လာေစာ္ကုိ ရခုိင္ဘုရင္ မဟာသမၼတမင္းရာဇာ ၾကာေရခါ သုိက္တတ္ေခါင္းျဖဴေတာင္
ဆရာေတာ္ အစဟိေရ ရဟန္လညာဟိ၊လူပညာဟိရုိ႕နန္႔တုိင္ပင္ၿပီးေက မဟာသမၼတရာဇာ ဆုိေရနာေမေစာ္
ကမၻာဦးစက သမုတ္ခေရ နာေမျဖစ္ေစာ္ေၾကာင္း သမၼတဆုိေရ နာေမကုိ မခံေကာင္းပါလုိ႕ေလ်ွာက္ကတ္ရခါ
မဟာသမၼတမင္းရာဇာ မင္းကလည္းမူးမတ္တိမ်ားစြာ ျခံရံၿပီးေကသကၠရာဇ္ ၁၁၄၆ ခု၊ဝါကြ်တ္လဆန္း၊စနီ နိန္႔မာ ႏွစ္ၾကိမ္ေျမာက္ျဖစ္ေရ ေဇယ်ာဘိတ္သိတ္ကုိေျမွာက္သြန္းၿပီးေက အဂၢပုညေဇာ ရာဇာ လုိ႔နာေမကုိခံ
ၿပီးေက တစ္ဆိတ္ခပ္ျပန္ေရ။
Copy from
http://www.facebook.com/aung.thein.587
0 comments:
Post a Comment